Ø hs CRP

 

Krótko o badaniu

Badanie służy do oceny ryzyka chorób układu krążenia o podłożu miażdżycowym: ostrego zespołu wieńcowego i stabilnej choroby wieńcowej oraz diagnostyki infekcji, uszkodzeń tkanek, zapaleń i chorób pokrewnych.

Podstawowym zastosowaniem klinicznym badania „hs CRP” (wysoko czułe białko C-reaktywne) jest ocena ryzyka chorób sercowo-naczyniowych: głównie ostrego zespołu wieńcowego i stabilnej choroby wieńcowej. Przyjęta jest poniższa ocena ryzyka w sercowo-naczyniowego w oparciu o stężenie CRP:

  • <1mg/l – niskie ryzyko,
  • 1-3 mg/l – średnie ryzyko,
  • >3 mg/l – wysokie ryzyko. 

Uzyskany w teście hs CRP wynik oznaczenia CRP wyższy niż 10 mg/l stanowi  przesłankę  wdrożenia diagnostyki w kierunku chorób innych niż sercowo naczyniowe. CRP (białko C-reaktywne) jest czułym wskaźnikiem ostrych i przewlekłych stanów zapalnych o różnym pochodzeniu. Poziom CRP, jednego z tzw. białek ostrej fazy,  wzrasta w surowicy i osoczu w trakcie ogólnej, niespecyficznej odpowiedzi na infekcje (głównie bakteryjne) oraz stany zapalne bez tła infekcyjnego, jak: arterioskleroza (miażdżyca), choroby reumatyczne, urazy (np. rozległe oparzenia) i choroby nowotworowe. Wiadomo, że zapalenie stanowi istotny mechanizm patogenezy miażdżycy prowadzącej do chorób sercowo-naczyniowych. Wykazano, że pomiary CRP wykonane testami o wysokiej czułości predestynują CRP do roli markera z wyboru oceny ryzyka arteriosklerozy. Badanie: „hs CRP” – oznaczanie reaktywnego białka C – CRP testem wysokiej czułości – pozwala na precyzyjne oznaczanie niskich stężeń CRP nie przekraczających wartości dodatnich dla stanów zapalnych wykrywanych normalnym testem CRP. 

Przygotowanie do badania

Brak szczególnych wskazań.

Czynniki mogące mieć wpływ na wynik badania

Przeciwciała heterofilne, HAMA, czynnik reumatoidalny.

Możliwe przyczyny odchyleń od normy

Podwyższone stężenia:
zakażenia bakteryjne, zakażenia wirusowe, infestacje pasożytnicze, stany zapalne miejscowe i uogólnione, posocznica, choroby reumatyczne, choroby autoimmunologiczne, oparzenia, urazy chirurgiczne, martwica tkanek, choroba Crohna, ostre zespoły wieńcowe, niektóre nowotwory, niestabilna choroba wieńcowa, niedotlenienie, choroby wątroby, palenie tytoniu, otyłość, zaawansowany wiek, stosowanie hormonalnej terapii zastępczej.

Ø Prokalcytonina, ilościowo

Kategoria badań:

INFEKCJE, MARKERY ODCZYNÓW ZAPALNYCH I CHORÓB REUMATOLOGICZNYCH

 

Krótko o badaniu

Badanie podstawowe dla diagnostyki zakażeń bakteryjnych: różnicowania etiologii, rozwoju, nasilenia i stopnia uogólnienia, rokowań i ryzyka śmierci oraz optymalizacji rodzaju, czasu trwania i skuteczności leczenia.

Wskazaniem do oznaczenia prokalcytoniny (PCT) jest:

  • wczesne różnicowanie infekcji bakteryjnych i wirusowych, istotne dla decyzji o charakterze wdrażanej terapii – wprowadzeniu antybiotyku, zabiegu chirurgicznym
  • monitorowanie chorych ze zwiększonym ryzykiem rozwoju zakażenia, np. po zabiegach chirurgicznych, po transplantacji, podczas immunosupresji
  • określenie  stopnia uogólnienia, ciężkości i rozwoju infekcji bakteryjnej
  • monitorowanie przebiegu i rokowań w posocznicy, SIRS i zespole niewydolności wielonarządowej
  • monitorowanie stopnia opanowania zakażenia w wyniku zabiegu chirurgicznego lub podjętej antybiotykoterapii
  • optymalizacja czasu trwania antybiotykoterapii
  • wczesna diagnostyka różnicowa zakażeń u noworodków – monitorowanie skuteczności terapii i bieżące określanie momentu zakończenia antybiotykoterapii
  • monitorowanie i optymalizacja leczenia infekcji (w tym dróg oddechowych) u chorych po zabiegach chirurgicznych w oddziałach intensywnej opieki, poddanych wymuszonemu oddychaniu

Prokalcytonina (PCT) jest czułym i wiarygodnym parametrem służącym do diagnostyki i monitorowania zakażeń bakteryjnych. Pomiar stężenia PCT pozwala na skuteczną ocenę stanu pacjenta – wzrost PCT w surowicy jest związany z nasileniem  oraz ze stopniem uogólnienia infekcji. Przy ciężkich zakażeniach stężenie PCT może wzrastać tysiąckrotnie (np. w posocznicy i wstrząsie septycznym).
Wysokie stężenie PCT w pierwszych godzinach rozwijającej się infekcji przemawia za etiologią bakteryjną. Z tego względu prokalcytonina wykorzystywana jest do różnicowania ciężkich zakażeń bakteryjnych, wirusowych i o innej etiologii. Gwałtowne obniżanie stężenia PCT po wdrożeniu leczenia jest potwierdzeniem jego skuteczności (badanie kontrolne można wykonać po 24 godzinach od zastosowania terapii).
W stanach takich jak urazy mechaniczne, zabiegi chirurgiczne, infekcje wirusowe czy choroby autoimmunologiczne wzrost stężenia PCT jest nieznaczny  lub nie jest w ogóle obserwowany.
PCT jest wczesnym, poprzedzającym objawy kliniczne, wskaźnikiem infekcji, na tyle czułym, że pozwalającym na precyzyjną stratyfikację uogólnienia zakażenia lub charakteru infekcji. Każdy wzrost stężenia świadczy o istniejącej patologii. Zakresy referencyjne dla noworodków do 48 godziny życia są inne niż osób starszych.

Przygotowanie do badania

Brak szczególnych wskazań.

Czynniki mogące mieć wpływ na wynik badania

Brak.

Możliwe przyczyny odchyleń od normy 

Stężenie: poniżej 0,5 ng/ml – klinicznie nieistotne; powyżej 0,5 ng/ml – wzrost zależny od uogólnienia i ciężkości stanu.

Nieznaczny wzrost stężenia: zakażenia bakteryjne miejscowe lub ograniczone do narządu, kolonizacja bakteryjna, przewlekłe procesy zapalne, choroby autoimmunologiczne, stan po zabiegach chirurgicznych i  po oparzeniach,

Znaczny wzrost stężeń: uogólnione zakażenie bakteryjne, posocznica, zespół niewydolności wielonarządowej  (MODS), malaria, uogólnione zakażenia grzybicze, zakażenia bakteryjne narządów po przeszczepach, bakteryjne zapalenie płuc, bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, bakteryjne zapalenie wsierdzia.

Ø Prokalcytonina, półilościowo

Krótko o badaniu

 

Badanie podstawowe dla diagnostyki zakażeń bakteryjnych: różnicowania etiologii, rozwoju, nasilenia i stopnia uogólnienia, rokowań i ryzyka śmierci oraz optymalizacji rodzaju, czasu trwania i skuteczności leczenia.

Wskazaniem do oznaczenia prokalcytoniny (PCT) jest:

  • wczesne różnicowanie infekcji bakteryjnych i wirusowych, istotne dla decyzji o charakterze wdrażanej terapii – wprowadzeniu antybiotyku, zabiegu chirurgicznym
  • monitorowanie chorych ze zwiększonym ryzykiem rozwoju zakażenia, np. po zabiegach chirurgicznych, po transplantacji, podczas immunosupresji
  • określenie  stopnia uogólnienia, ciężkości i rozwoju infekcji bakteryjnej
  • monitorowanie przebiegu i rokowań w posocznicy, SIRS i zespole niewydolności wielonarządowej
  • monitorowanie stopnia opanowania zakażenia w wyniku zabiegu chirurgicznego lub podjętej antybiotykoterapii
  • optymalizacja czasu trwania antybiotykoterapii
  • wczesna diagnostyka różnicowa zakażeń u noworodków – monitorowanie skuteczności terapii i bieżące określanie momentu zakończenia antybiotykoterapii
  • monitorowanie i optymalizacja leczenia infekcji (w tym dróg oddechowych) u chorych po zabiegach chirurgicznych w oddziałach intensywnej opieki, poddanych wymuszonemu oddychaniu

Prokalcytonina (PCT) jest czułym i wiarygodnym parametrem służącym do diagnostyki i monitorowania zakażeń bakteryjnych. Pomiar stężenia PCT pozwala na skuteczną ocenę stanu pacjenta – wzrost PCT w surowicy jest związany z nasileniem  oraz ze stopniem uogólnienia infekcji. Przy ciężkich zakażeniach stężenie PCT może wzrastać tysiąckrotnie (np. w posocznicy i wstrząsie septycznym).
Wysokie stężenie PCT w pierwszych godzinach rozwijającej się infekcji przemawia za etiologią bakteryjną. Z tego względu prokalcytonina wykorzystywana jest do różnicowania ciężkich zakażeń bakteryjnych, wirusowych i o innej etiologii. Gwałtowne obniżanie stężenia PCT po wdrożeniu leczenia jest potwierdzeniem jego skuteczności (badanie kontrolne można wykonać po 24 godzinach od zastosowania terapii).
W stanach takich jak urazy mechaniczne, zabiegi chirurgiczne, infekcje wirusowe czy choroby autoimmunologiczne wzrost stężenia PCT jest nieznaczny  lub nie jest w ogóle obserwowany.
PCT jest wczesnym, poprzedzającym objawy kliniczne, wskaźnikiem infekcji, na tyle czułym, że pozwalającym na precyzyjną stratyfikację uogólnienia zakażenia lub charakteru infekcji. Każdy wzrost stężenia świadczy o istniejącej patologii. Zakresy referencyjne dla noworodków do 48 godziny życia są inne niż osób starszych.

Przygotowanie do badania

Brak szczególnych wskazań.

Czynniki mogące mieć wpływ na wynik badania

Brak.

Możliwe przyczyny odchyleń od normy

Nieznaczny wzrost stężenia: zakażenia bakteryjne miejscowe lub ograniczone do narządu, kolonizacja bakteryjna, przewlekłe procesy zapalne, choroby autoimmunologiczne, stan po zabiegach chirurgicznych i  po oparzeniach,

Znaczny wzrost stężeń: uogólnione zakażenie bakteryjne, posocznica, zespół niewydolności wielonarządowej  (MODS), malaria, uogólnione zakażenia grzybicze, zakażenia bakteryjne narządów po przeszczepach, bakteryjne zapalenie płuc, bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, bakteryjne zapalenie wsierdzia.

 

Ø ASO, ilościowo

Kategoria badań:

BADANIA PODSTAWOWE I BIOCHEMICZNE, INFEKCJE

Krótko o badaniu

Diagnostyka serologiczna zakażeń i innych stanów chorobowych wywołanych przez Streptococcus pyogenes (S. pyogenes).

Pomiar ASO (antystreptolizyny O) jest przydatny w ustaleniu, czy objawy chorobowe spowodowane są zakażeniem Streptococcus pyogenes. Zakażenie S. pyogenes jest jedną z najczęstszych przyczyn m.in. ostrego zapalenia gardła, zakażeń skóry, zapalenia migdałków (anginy), zapalenia płuc i szkarlatyny,  ponadto 10 spośród  80 serotypów paciorkowca ma właściwości reumatogenne. Badanie polega na pomiarze stężenia (miana)  przeciwciał ASO – antystreptolizyny O.  Są to przeciwciała swoiste dla egzotoksyny  O wytwarzanej w dużej ilości przez paciorkowce beta-hemolizujące grupy A (w skrócie: PBHGA). ASO  pojawiają się w surowicy już 1 do 3 tygodni po zakażeniu paciorkowcem,  a najwyższe ich stężenie odnotowuje się w 3 do 6 tygodnia po zakażeniu. Streptolizyna O, toksyna  działaniu hemolitycznym  i cytotoksycznym,   ułatwia rozprzestrzenianie się paciorkowca w zaatakowanym organizmie. Test jest szczególnie przydatny w diagnostyce ostrego zapalenia wsierdzia, streptokokowego szoku toksycznego, ostrej gorączki reumatycznej i ostrego zapalenia kłębuszkowego nerek. Czułość kliniczna badania  wynosi 50-80%.  Około 20%  chorych nie jest zdolnych do wytwarzania ASO  w  mierzalnej ilości,  a około 5% zdrowych ludzi ma miano ASO stale podwyższone.  W przypadku zakażenia  błon śluzowych zaleca się wykonanie wymazu mikrobiologicznego.  Podstawę do rozpoznania  zakażenia S. pyogenes  stanowi stwierdzenie wysokiego stężenia ASO  lub jego znacznego wzrostu. W przypadku objawów klinicznych, którym towarzysz niewielki wzrost  ASO,  test należy powtórzyć po 2-3 tygodniach.  Stężenie  ASO  do 200 IU/ml (jednostek międzynarodowych na mililitr) uważane jest za prawidłowe. Za podwyższone uważa się miano przekraczające 250 IU w przypadku dorosłych i 333 IU w przypadku dzieci.  

Przygotowanie do badania

Brak szczególnych wskazań.

Czynniki mogące mieć wpływ na wynik badania

Wyższe stężenia u noworodków niż ich matek, wzrost w przypadku zapalenia wątroby.

Możliwe przyczyny odchyleń od normy

Przyczyny wzrostu stężenia: zakażenie  S. pyogenes: zapalenie wsierdzia, angina, zakażenie skóry, zapalenie kłębuszków nerkowych, szkarlatyna, reumatyczne zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie gardła, zapalenie płuc, zespół szoku toksycznego, ostra gorączka reumatyczna.

Ø ASO, jakościowo

Diagnostyka serologiczna zakażeń i innych stanów chorobowych wywołanych przez Streptococcus pyogenes (S. pyogenes).

ASO, jakościowo.  Oznaczenie ASO (antystreptolizyny O) jest przydatne w ustaleniu, czy objawy chorobowe spowodowane są zakażeniem Streptococcus pyogenes. Zakażenie S. pyogenes jest jedną z najczęstszych przyczyn m.in. ostrego zapalenia gardła, zakażeń skóry, zapalenia migdałków (anginy), zapalenia płuc i szkarlatyny, ponadto 10 spośród  80 serotypów paciorkowca ma właściwości reumatogenne. Badanie polega na oznacznie obecności  przeciwciał ASO – antystreptolizyny O.  Są to przeciwciała swoiste dla egzotoksyny  O wytwarzanej w dużej ilości przez paciorkowce beta-hemolizujące grupy A (w skrócie: PBHGA). ASO  pojawiają się w surowicy już 1 do 3 tygodni po zakażeniu paciorkowcem,  a najwyższe ich stężenie odnotowuje się w 3 do 6 tygodnia po zakażeniu. Streptolizyna O, toksyna  działaniu hemolitycznym  i cytotoksycznym,  ułatwia rozprzestrzenianie się paciorkowca w zaatakowanym organizmie. Test jest szczególnie przydatny w diagnostyce ostrego zapalenia wsierdzia, streptokokowego szoku toksycznego, ostrej gorączki reumatycznej i ostrego zapalenia kłębuszkowego nerek. Czułość kliniczna badania  wynosi 50-80%. Około 20%  chorych nie jest zdolnych do wytwarzania ASO  w  mierzalnej ilości,  a około 5% zdrowych ludzi ma miano ASO stale podwyższone.  W przypadku zakażenia  błon śluzowych zaleca się wykonanie wymazu mikrobiologicznego.  Podstawę do rozpoznania  zakażenia S. pyogenes  stanowi stwierdzenie wysokiego stężenia ASO  lub jego znacznego wzrostu. W przypadku ujemnego wyniku testu a istniejących objawów klinicznych, oznaczenie  należy powtórzyć po 2-3 tygodniach.

Przygotowanie do badania

Brak szczególnych wskazań.

Czynniki mogące mieć wpływ na wynik badania

Wyższe stężenia u noworodków niż ich matek, wynik fałszywie dodatni w przypadku zapalenia wątroby.

Możliwe przyczyny odchyleń od normy

Przyczyny wzrostu stężenia: zakażenie  S. pyogenes: zapalenie wsierdzia, angina, zakażenie skóry, zapalenie kłębuszków nerkowych, szkarlatyna, reumatyczne zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie gardła, zapalenie płuc, zespół szoku toksycznego, ostra gorączka reumatyczna, zapalenie wątroby.

Ø RF, ilościowo

Kategoria badań:

MARKERY ODCZYNÓW ZAPALNYCH I CHORÓB REUMATOLOGICZNYCH

Krótko o badaniu

Ilościowe oznaczenie RF jest pomocne w diagnostyce reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) i innych chorób o podłożu autoimmunizacyjnym.  Czynnikiem reumatoidalnym , RF (ang. rhematoid factor),  nazwane są autoprzeciwciała specyficzne w stosunku do fragmentu Fc immunoglobulin klasy G (IgG). W 85%  RF jest immunoglobuliną  klasy IgM,  rzadziej IgG, IgA i IgE.  RF występuje w 70-90% przypadków reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) i koreluje z aktywnością choroby, chociaż nie jest  swoisty dla tego schorzenia. Wynik ujemny jest jednym z warunków rozpoznania tzw. seronegatywnych  chorób stawów. Brak RF stanowi niekorzystny czynnik  rokowniczy w RZS. RF występuje również u 75-95 % chorych na zespół Sjogrena i 50-60% chorych na mieszaną kolagenozę – mieszaną chorobę tkanki łącznej (ang. mixed connective tissue disease, MCTD).  RF stwierdzany jest  u ludzi zdrowych,  przy czym częstość występowania rośnie z wiekiem. Do 60. roku życia RF występuje u 2-4% zdrowej populacji,  a po 70. roku  odsetek dochodzi do 25% .

Przygotowanie do badania

Brak szczególnych wskazań.

Czynniki mogące mieć wpływ na wynik badania

Bardzo duże stężenie RF jest powoduje wyniki fałszywie ujemne  w wyniku tzw. efektu haka  (ang. (hook effect).

Możliwe przyczyny odchyleń od normy

Przyczyny wzrostu stężenia: reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), zespół Sjögrena, mieszana choroba tkanki łącznej, krioglobulinemia (monoklonalne IgM), toczeń układowy, przewlekłe zapalenie wątroby, zakażenia bakteryjne (np. gruźlica), zakażenia wirusowe (m.in. CMV, EBV, HIV, grypa, różyczka), wiek powyżej 70 lat, infestacje pasożytnicze  (m.in. trypanosoma, plasmodium),  sarkoidoza, przewlekłe choroby płuc.

Ø RF, jakościowo

Krótko o badaniu

Jakościowe  oznaczenie RF jest pomocne w diagnostyce reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) i innych chorób o podłożu autoimmunizacyjnym.  Czynnikiem reumatoidalnym , RF (ang. rhematoid factor),  nazwane są autoprzeciwciała specyficzne w stosunku do fragmentu Fc immunoglobulin klasy G (IgG). W 85%  RF jest immunoglobuliną  klasy IgM,  rzadziej IgG, IgA i IgE.  RF występuje w 70-90% przypadków reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) i koreluje z aktywnością choroby, chociaż nie jest  swoisty dla tego schorzenia. Wynik ujemny jest jednym z warunków rozpoznania tzw. seronegatywnych  chorób stawów. Brak RF stanowi niekorzystny czynnik  rokowniczy w RZS. RF występuje również u 75-95 % chorych na zespół Sjogrena i 50-60% chorych na mieszaną kolagenozę – mieszaną chorobę tkanki łącznej (ang. mixed connective tissue disease, MCTD).  RF stwierdzany jest  u ludzi zdrowych,  przy czym częstość występowania rośnie z wiekiem. Do 60. roku życia RF występuje u 2-4% zdrowej populacji,  a po 70. roku  odsetek dochodzi do 25% .

Przygotowanie do badania

Brak szczególnych wskazań.

Czynniki mogące mieć wpływ na wynik badania

Bardzo duże stężenie RF jest powoduje wyniki fałszywie ujemne  w wyniku tzw. efektu haka  (ang. (hook effect).

Możliwe przyczyny odchyleń od normy

Przyczyny wzrostu stężenia: reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), zespół Sjögrena, mieszana choroba tkanki łącznej, krioglobulinemia (monoklonalne IgM), toczeń układowy, przewlekłe zapalenie wątroby, zakażenia bakteryjne (np. gruźlica), zakażenia wirusowe (m.in. CMV, EBV, HIV, grypa, różyczka), wiek powyżej 70 lat, infestacje pasożytnicze  (m.in. trypanosoma, plasmodium),  sarkoidoza, przewlekłe choroby płuc.

Ø Odczyn Waalera-Rosego

Kategoria badań:

MARKERY ODCZYNÓW ZAPALNYCH I CHORÓB REUMATOLOGICZNYCH

Krótko o badaniu

Odczyn Waalera-Rosego służy do wykrywania czynnika reumatoidalnego (RF) metodą hemaglutynacji.  Wskaźnikiem obecności  RF w badanej surowicy jest zdolność badanej surowicy do aglutynacji  krwinek baranich  opłaszczonych  króliczymi  IgG. Odczyn  jest użyteczny  w diagnostyce reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) i innych chorób o podłożu autoimmunizacyjnym.  Czynnikiem reumatoidalnym , RF (ang. rhematoid factor),  nazwane są autoprzeciwciała specyficzne w stosunku do fragmentu Fc immunoglobulin klasy G (IgG). W 85%  RF jest immunoglobuliną  klasy IgM,  rzadziej IgG, IgA i IgE.  RF występuje w 70-90% przypadków reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) i koreluje z aktywnością choroby, chociaż nie jest  swoisty dla tego schorzenia. Wynik ujemny jest jednym z warunków rozpoznania tzw. seronegatywnych  chorób stawów. Brak RF stanowi niekorzystny czynnik  rokowniczy w RZS. RF występuje również u 75-95 % chorych na zespół Sjogrena i 50-60% chorych na mieszaną kolagenozę – mieszaną chorobę tkanki łącznej (ang. mixed connective tissue disease, MCTD).  RF stwierdzany jest  u ludzi zdrowych,  przy czym częstość występowania rośnie z wiekiem. Do 60. roku życia RF występuje u 2-4% zdrowej populacji,  a po 70. roku  odsetek dochodzi do 25%.

Przygotowanie do badania

Brak szczególnych wskazań.

Czynniki mogące mieć wpływ na wynik badania

Bardzo duże stężenie RF jest powoduje wyniki fałszywie ujemne  w wyniku tzw. efektu haka  (ang. (hook effect).

Możliwe przyczyny odchyleń od normy

Wynik dodatni: reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), zespół Sjögrena, mieszana choroba tkanki łącznej, krioglobulinemia (monoklonalne IgM), toczeń układowy, przewlekłe zapalenie wątroby, zakażenia bakteryjne (np. gruźlica), zakażenia wirusowe (m.in. CMV, EBV, HIV, grypa, różyczka), wiek powyżej 70 lat, infestacje pasożytnicze  (m.in. trypanosoma, plasmodium),  sarkoidoza, przewlekłe choroby płuc.

Ø anty-CCP

Kategoria badań:

AUTOIMMUNOLOGIA, MARKERY ODCZYNÓW ZAPALNYCH I CHORÓB REUMATOLOGICZNYCH

Krótko o badaniu

 

Badanie wykorzystywane w diagnostyce reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS). Ma istotne znaczenie  diagnostyczne we wczesnym i niezróżnicowanym zapaleniu stawów u chorych z niejednoznacznymi objawami; umożliwia  określenie postępującej formy choroby.  Przeciwciała IgG przeciwko cyklicznemu peptydowi cytrulinowemu  (anty-CCP) są specyficznym markerem RZS. Epitopy (miejsca wiązania)  dla przeciwciał anty-CCP powstają  w  białkach  prekursorowych należących do grupy filaggrin  w komórkach epidermalnych maziówki chorego stawu.  Proces tworzenia nowego epitopu polega na potranslacyjnej przemianie aminokwasu argininy w cytrulinę w procesie deiminacji pod wpływem enzymu deiminazy,  której podniesiona aktywność jest jednym z  objawów choroby. Nowopowstałe struktury białek cytrulinowych stymulują powstawanie autoprzeciwciał anty-CCP należących, obok przeciwciał przeciwkeratynowych, przeciwfilagrynowych i przeciw czynnikowi okołojądrowemu, do grupy autoprzeciwciał obecnych we krwi chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. Oznaczanie anty-CCP charakteryzuje się swoistością diagnostyczną dla RZS zdecydowanie wyższą niż czynnik reumatoidalny (RF), przy zachowaniu porównywalnej z RF czułości diagnostycznej. Pomiar anty-CCP, zwłaszcza z dodatnim RF,  pozwala na różnicowanie RZS z innymi rodzajami zapalenia stawów, innymi chorobami tkanki łącznej i infekcjami. Potwierdza ponadto rozpoznanie u chorych na tzw. seronegatywny RZS (ujemny RF).  Oznaczenie anty-CCP pozwala na ocenę ciężkości choroby i wskazanie chorych zagrożonych  rozwojem nadżerkowej postaci choroby (łączne oznaczenie RF i anty-CCP).

Przygotowanie do badania

Brak szczególnych wskazań.

Czynniki mogące mieć wpływ na wynik badania

Brak

Możliwe przyczyny odchyleń od normy

Przyczyny wzrostu stężenia: reumatoidalne zapalenie stawów (RZS).

 

Ø CK-MB, aktywność

Kategoria badań:

CHOROBY SERCOWO-NACZYNIOWE

Krótko o badaniu

CK-MB, aktywność. Podstawowym  zastosowaniem  klinicznym oznaczenia aktywności izoformy kinazy kreatynowej CK-MB (CK-MB2, CK-2) jest diagnostyka i kontrola leczenia zawału serca. Oznaczenie aktywności CK-2 jest przydatne w wykrywaniu ponownego zawału lub poszerzenia obszaru zawału, a także w ocenie reperfuzji po leczeniu. CK-MB (CK-2) jest jedną z cytozolowych izoform (izoenzymów) kinazy kreatynowej, występującą przede wszystkim w mięśniu sercowym (25-46% aktywności), a w mniejszych ilościach w mięśniach szkieletowych (3%). Jest dobrym markerem uszkodzenia komórek mięśniowych (miocytów),  chociaż jej swoistość jest zaburzana w przebiegu chorób nerek.  Zwiększenie swoistości testu  w stosunku do serca osiąga się obliczając stosunek aktywności CK-MB do całkowitej aktywności CK,  wskaźnik CK-MB = (CK-MB/CK)x100%. Współczynnik większy niż 5% sugeruje ostry epizod sercowy, mniejszy niż 3% sugeruje uszkodzenie mięśni szkieletowych lub zapalenie mięśnia sercowego. Wzrost aktywności CK-MB w zawale serca obserwuje się w 4-6 godzinie od wystąpienia objawów. Wskazane jest wykonanie seryjnych oznaczeń w ciągu 8-12 godzin od przyjęcia do szpitala  (np. 0, 3, 6, 9 godzinie od przyjęcia), co pozwala uzyskać niemal 100% czułość i swoistość dla zawału mięśnia sercowego. W ciągu pierwszych godzin po zawale w surowicy krwi zachodzi również zmiana stosunku dwóch izoform CK-MB:  CK-MB1 i CK-MB2. W trakcie  zawału mięśnia sercowego rośnie stężenie  CK-MB2,  a stosunek CK-MB2/CK-MB1 z równego 1 wzrasta do ponad 1,5,  osiągając maksimum  pomiędzy czwartą i szóstą godziną od wystąpienia objawów. Badanie polega na oznaczeniu aktywności CK-2, po zablokowaniu  aktywności podjednostki M.

Przygotowanie do badania

Przed pobraniem krwi badany powinien unikać znacznego wysiłku fizycznego (np.forsownego marszu) oraz nie powinien dostawać zastrzyków domięśniowych.

Czynniki mogące mieć wpływ na wynik badania

Hemoliza, nadmierny wysiłek, uraz mięśni (np. zastrzyk domięśniowy).

Możliwe przyczyny odchyleń od normy

Przyczyny wzrostu aktywności: choroby mięśnia sercowego, choroba wieńcowa, zawał mięśnia sercowego, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie wsierdzia, zapalenie osierdzia, zabiegi kardiochirurgiczne, postępująca dystrofia mięśniowa, dystrofia typu Duchenne’a (wzrost aktywności CK-MB do 20-30% całkowitej CK), zapalenie mięśni, zapalenie wielomięśniowe, zapalenie skórno-mięśniowe, rozpad mięśni prążkowanych (rabdomioliza), uraz, zatrucie alkoholowe, wstrząs, drgawki, zastrzyki domięśniowe, znaczny długotrwały wysiłek fizyczny, niedoczynność tarczycy, makroformy-CK.

Ø Panel RHEUMA (autoimmunologiczny)

Krótko o badaniu

Test Rheuma jest immunoblotem pozwalającym na równoczesny, ilościowy pomiar  autoprzeciwciał IgG swoistych w stosunku do panelu autoalergenów istotnych dla patogenezy chorób reumatycznych.Choroby reumatyczne stanowią grupę chorób charakteryzujących się przewlekłym procesem zapalnym o podłoży autoimmunizacyjnym. Cechą diagnostyczną chorób reumatycznych, poza objawami klinicznymi, jest obecność w surowicy autoprzeciwciał specyficznych w stosunku do ponad 150 autoantygenów, którymi są elementy błony komórkowej, cytoplazmy i jądra komórkowego.
Test Rheuma jest immunoblotem pozwalającym na równoczesny, ilościowy pomiar  autoprzeciwciał IgG swoistych w stosunku do panelu autoalergenów: Ro/SS-A 52, Jo-1, Sm,CENP-B, La/SS-B,Histony, PM/Scl-100, Rybosomalne białko P, dsDNA, Scl-70, U1-snRNP, Ro/SS-A 60, istotnych dla patogenezy chorób reumatycznych. Ilościowy wynik testu przypisany jest do klasy i opatrzony komentarzem. Test jest pomocny w rozpoznaniu:
– Reumatologicznego zapalenia stawów – Młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów – Tocznia rumieniowatego układowego – Zespołu Sjörgrena -Twardziny układowej – Zespołu CREST – Zapalenia wielomięśniowego i skórno-mięśniowego – Mieszanej choroby tkanki łącznej.


Test może być wykonywany u osób:


– cierpiących na dolegliwości ogólne (bóle mięśni lub stawów, spadek masy ciała, brak apetytu, zmiany skórne, zaburzenia pracy nerek, zmęczenie i osłabienie) lub dolegliwości specyficzne ze strony narządów zajętych przez procesy autoimmunizacyjne (oczu, wątroby, nerek, płuc, skóry i mięśni

– z rozpoznaną inną chorobą autoimmunizacyjną

– mających w najbliższej rodzinie chorych na zdiagnozowaną chorobę autoimmunizacyjną

– u których poprzednio uzyskano  słabo dodatnie wyniku badań w kierunku autoprzeciwciał (dla stwierdzenia progresji choroby)

– chorych leczonych dla monitorowania skuteczności leczenia.